ÖMER SEYFETTİN’İN ESERLERİNDE HALK KÜLTÜRÜ
Millî Edebiyat akımının en önemli temsilcilerinden biri olan Ömer Seyfettin, kurulacak millî edebiyatın temelinin halk kültürü olması gerektiği düşüncesindedir. Ziya Gökalp’in halk kültürünü işlemek yolundaki düşüncelerini hem uygulamış hem de bu yolda eser verecek olanlara örnek olmuştur.
Ömer Seyfettin, Millî Edebiyat akımının dil konusundaki düşüncelerini pek çok makalesinde dile getirir. Birinci bölümde bu düşünceleri ve hikâyelerindeki halk dili unsurları tespit edilmiştir.
Hikâyelerinde çok sayıda deyim kullanan Ömer Seyfettin, bunları üslûbuna mal etmeyi başarmıştır. Deyimlerin kelime istifini değiştirir, yeni unsurlar ekler, deyimin olumlu veya olumsuz şekillerini, zaman ve şahıs ekleriyle çekimli olarak kullanır.
Atasözlerini ise hikâyenin başına yerleştirerek o hikâyenin ana fikrini açıklar. Hikâyede atasözleri kullanan şahıslar ise bunları duruma ve anlamına uygun sarf etmişlerdir.
İkinci bölümde Ömer Seyfettin’in eserlerindeki halk edebiyatı unsurları incelenmiştir. Onun hikâyelerindeki destanî ton, milliyetçi bakış açısından kaynaklanır. Okuyucuya tarihteki ideal kahramanların örneklerini sunar. Zamanın kahramanlarının arkasındaki koflukları sergiler. Türk destanlarından Ergenekon, Yaratılış, Kırk Kız, Köroğlu destanlarını da hikâye ve şiirlerinde kullanır. Türk destanlarında kullanılan pek çok motif de yine eserlerinde yer almıştır.
Konusunu halk hikâyesi ve fıkralardan alan hikâyelerinde de malzemeyi şahıs, zaman, mekân ve anlatım yönünden zenginleştirerek yeniden kaleme alır.
Tezin üçüncü bölümünde ise Ömer Seyfettin’in eserlerindeki halk kültürüyle ilgili, gelenek, görenek, örf, âdet, halk inançları, köy ve köylülük konuları ele alınmıştır. Gelenek, görenek, âdet, örf arasındaki farklar belirlendikten sonra hikâyelerde yer alan bu unsurlar incelenmiştir. Halk inançları ise sınıflandırılarak, hikâyelerde kullanılanlar ve bunların kaynakları ele alınmıştır. Ömer Seyfettin’in köye ve köylüye bakışı estetik mesafedendir. |